Ransomware – Wat is het en wat kan je eraan doen?
Het is misschien wel een van de grootste digitale gevaren van dit moment: ransomware. Eén verkeerde klik en al je bestanden worden achter slot en grendel gezet met het bericht dat het alleen vrijkomt als je losgeld betaalt. Ben jij het slachtoffer van een ransomware-aanval, dan is er gelukkig een aantal dingen die je kan proberen. Wat ransomware is en wat je ertegen kan doen, dat leggen we uit op deze pagina.
Bijna elke week staat er wel een bericht in de krant van een grote instantie of groot bedrijf dat het slachtoffer is geworden van een ransomware-aanval. Maar het zijn niet alleen de grote jongens die het doelwit zijn van cybercriminelen; iedereen kan slachtoffer worden. Ben jij de dupe van een aanval? Dan kan je een aantal dingen proberen.
Wat is ransomware?
Om bij het begin te beginnen, wat is ransomware? Ransomware, ook wel gijzelsoftware genoemd, is een computerprogrammaatje dat al jouw bestanden versleutelt zodat je er niet meer bij kan. Op je scherm staat meestal een bericht over losgeld dat betaald kan worden om de bestanden vrij te geven. Vaak zit hier ook een aflopende klok bij, met de waarschuwing dat het losgeld stijgt zodra de teller op nul staat.
Vergeet geen aangifte te doen bij de politie. Zo kunnen zij de aanvallen in kaart brengen en gericht op zoek gaan naar de daders.
Wat moet je doen bij een ransomware-aanval?
Is jouw computer aangevallen en zijn al jouw data versleuteld? Dan is het verleidelijk om zo snel mogelijk te betalen. Het wordt ten zeerste aangeraden om dit niet te doen. Het komt namelijk regelmatig voor dat je gegevens toch niet worden vrijgegeven, er eerst nog meer geld wordt gevraagd of je computer na enige tijd weer wordt gegijzeld.
Is je computer aangesloten op een netwerk, isoleer de computer dan eerst, bijvoorbeeld door het wachtwoord te wijzigen. Hiermee voorkom je dat de software andere computers op het netwerk ook kan besmetten.
Kijk vervolgens op https://www.nomoreransom.org/nl/index.html en de site van de Fraude Helpdesk of het al mogelijk is om van de software af te komen zonder te betalen. Nomoreransom.org is een website die is opgesteld door Interpol in samenwerking met cybersecuritydiensten waarop alle oplossingen voor gijzelsoftwareaanvallen worden verzameld.
Een andere optie is om de computer helemaal te herstellen naar de fabrieksinstellingen. Op deze manier worden wel alle bestanden verwijderd, dus alles wat niet is opgeslagen op een externe harde schijf of in een clouddienst raak je kwijt. Je kan voorkomen dat je al je belangrijke documenten kwijtraakt door regelmatig een back-up te maken. Het is dan verstandig om de harde schijf waarop deze staat niet continu op je computer aangesloten te hebben; de gijzelsoftware kan ook alle bestanden op externe schijven vergrendelen.
Vind je het spannend of weet je niet zo goed waar je moet beginnen, dan kan je het ook aan een expert overlaten.
En ten slotte, vergeet geen aangifte te doen bij de politie. Zo kunnen zij de aanvallen in kaart brengen en gericht op zoek gaan naar de daders.
Zo kunnen ze een emailadres van een vriend namaken of zich voordoen als een collega.
Hoe voorkom je ransomware
Cybercriminelen gaan tegenwoordig zeer verfijnd te werk, waardoor het steeds moeilijker wordt om ze te herkennen en tegen te gaan. De tijd van Nigeriaanse prinsen ligt achter ons en criminelen worden steeds slinkser. Zo kunnen ze een emailadres van een vriend namaken met een miniem verschil of zich voordoen als een collega.
Krijg je een e-mail met een link, Word- of Excel-bestand met macro’s of een bestand dat eindigt op .exe, check dan extra goed of het te vertrouwen is. Stuur de (vermoedelijke) afzender eventueel zelfs een berichtje of bel deze even op om te controleren of het legitiem is.
Daarnaast zijn antivirussoftware en het altijd zo snel mogelijk updaten van software essentieel veilig gebruik te kunnen maken van internet.
Liever persoonlijk advies?
Kom naar een van onze 140 winkels verspreid over Nederland. De adviseur in de winkel staat voor je klaar en geeft graag antwoord op al je vragen!